S 415

A.D. 931. King Athelstan to the familia and church of Malmesbury; grant of 5 hides (mansae) at Norton, Wilts.; 5 at Sumerford (? Little Somerford, Wilts.); and 5 at Ewen, Gloucs., forfeited by Alfred for conspiracy. Latin.

Archive: Malmesbury

MSS: 1. BL Lansdowne 417, 16v-18r (s. xiv/xv)
2. PRO E. 164/24, 129r-130r (s. xiii)
3. Bodleian, Wood empt. 5, 34v-38r (s. xiii)

Printed: K 355; Brewer, Reg. Malm., pp. 304-7; B 671.

Comments: Napier and Stevenson, p. 137 n. 1, cannot be genuine in its present form, witnesses are of A.D. 941; Darlington 1955, p. 88, suggests Sumerford was Little Somerford, Wilts.; Finberg, ECW, no. 240, authentic basis, dates 934 x 939; PN Gloucs., i, p. xi; Finberg, ECWM, no. 94, authentic basis, identifies Sumerford as Somerford Keynes, Gloucs.; O'Donovan 1972, p. 37, suspect, witnesses belong to 934 or 937 x 939; Whitelock, EHD, p. 371, forgery; Wormald 1988, no. 30; cf. S 414.

Quomodo Athelstanus rex dedit Sancte Meldunensis ecclesie Nortun 7 Sumerford . Awelm .

In nomine Dei summi et altissimi . Certis adstipulacionibus nos sancti 7 justi patres frequentativis orationibus admonent . ut Deum quem diligimus et credimus intima mentis affectione cum bonorum operum diligentia incessanter timeamus et amemus . Qui retributionem omnium actuum nostrorum in die examinationis juxta uniuscujusque meritum reddet . ideoque subtilissima mentis certatione illum imitari satagimus . Licet mortalis vitæ pondere pressi et labentibus huius seculi possessionibus simus infecati ; tamen miserationis ejus largitate caducis opibus æterna cælestis vitæ præmia mercari queramus .

Quapropter ego Athelstanus desiderio regni cælestis exardens favente superno numine basyleos ; Anglorum cæterarumque gentium in circuitu persistentium . litterarum commendare procuravi . ne aut incuria successorum nostrorum . aut invidia quadam . vel perfidia . nostra dicta vel facta futuri successu temporis negarentur . et ad controversiam nostris successoribus demum devenire potuerint ; quod cum consensu ac licentia episcoporum meorum ac multorum optimatum . Deo omnipotenti 7 sancto Petro apostolo ac venerabili familie que sita est in loco celebri ubi ruricole appellativa relacione nuncupant Maeldumesburg devota mente intus ad ecclesiam donans donabo perpetuis temporibus . xv . mansas . v . in loco qui dicitur Northun . 7 in alio loco . v . qui dicitur . Sumerford . 7 in tertio loco . v . qui dicitur at Awilme . 7 mandatum commendamus in nomine altithroni gubernatoris ut nullus superveniat hominum inflatus gressibus superbiæ . nec rex . nec episcopus . nec princeps . nec prepositus . nec personæ alicujus habitus . qui hanc prefatam libertatem in alicujus oneris molestia mutare audeat . aut in diebus nostris vel successorum nostrorum . sed sit libera ab omni mundiali jugo . exceptis istis . Expeditione . pontis . arcisve renovatione . Cum omnibus quæ ad ipsum locum pertinere dinoscuntur . Campis . Pascuis . Pratis . Silvis . eatenus ut pro meis delictis patrisque mei Eadwardi regis . cotidie missas pro nobis saluberrimas Deo offerant . et dulcisonas modulationes psalteriorum . armis spiritualibus contra invisibiles hostes pro nobis dimicare non cessent .

Si quis autem prescriptis statutis noluerit consentire aut obedire ; sciat se alienum esse a consortio sanctæ Dei æcclesiæ . et a corpore et sanguine domini nostri Jhesu Christi . per auctoritatem beati Petri apostoli sociorumque ejus . nisi prius hic digna emendaverit pænitentia ante mortem . Sciantque sapientes regionis nostræ nos has terras prefatas non injuste rapuisse . rapinamque Deo dedisse . sed sciatis accipi eas quemadmodum judicaverunt omnes optimates regionis Anglorum . Insuper et apostolicus papa Romanæ æcclesiæ Johannes . Ælfredo defuncto qui nostræ felicitati et vitæ emulus extitit ; nequitiæ inimicorum nostrorum consentiens . quando me voluerunt patre meo defuncto cecare in civitate Wintonia . si non me Deus sua pietate eripuisset . sed denudatis eorum machinamentis ; remissus est Ælfred ad Romanam ecclesiam . ut ibi se coram apostolico Johanne jurejurando defenderet . et hoc fecit coram altare Sancti Petri . sed facto juramento cecidit coram altare . et a manibus suorum famulorum portatus est ad scolam Anglorum . et ibi tertia nocte vitam finivit . Et tunc apostolicus ad nos remisit ; et quod de eo ageretur a nobis consuluit . an cum cæteris Christianis corpus ejus poneretur . His peractis et nobis renuntiatis ; optimates nostræ regionis cum propinquorum illius turma efflagitabant omni humilitate ut corpus illius per nostram licentiam cum corporibus poneretur Christianorum ; nobisque illorum efflagitationi consentientibus Romam remisimus . et consentiente papa positus est ad cæteros Christianos . quamvis indignus esset . et sic judicata est mihi tota possessio ejus in magnis et modicis . Set et hæc apicibus litterarum prenotavimus . ne quandiu Christianitas regnet aboletur . Vnde mihi prefata possessio quam Deo et sancto Petro dedi donaretur . Nec justius novi quam Deo et sancto Petro hanc possessionem darem . qui emulum meum in conspectu omnium cadere fecerat . et mihi sanitatem . et regni prosperitatem largiti sunt .

His testibus consentientibus quorum inferius nomina recitantur . Anno dominicæ incarnationis . dcccc . xxxi . acta est hæc præfata libertas .

Ego Atheustan rex tocius Britannie prefatam donacionem sigillo sancte crucis confirmavi .
Ego Eadmundus ejusdem regis frater consignavi .
Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi .
Ego Wlfhelm Dorobernensis ecclesie episcopus ejusdem regis donacionem cum thropheo agye crucis confirmavi .
Ego Þeodred Londoniensis episcopus ecclesie consignavi .
Ego Alfeagh Wyntanensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agye crucis impressi .
Ego Cenwald episcopus consensi 7 subscripsi .
Ego Oda episcopus confirmavi .
Ego Alfrich episcopus consensi .
Ego Wlfhelm episcopus confirmavi .
Ego Burhric episcopus consensi .
Ego Athelgar episcopus roboravi .
Ulgar dux .
Aelfere dux .
Athelwold dux .
Athelstan dux .
Eadmund minister .
Elfrich minister .
Wlfrige minister .
Wllaf minister .
Eahhelm minister .
Aeþelmund dux .
Ugtred dux .
Odda minister .
Ulgar minister .
Ordeahg minister .
Eadrig minister .
Wychgar minister .
Aelfred minister .
Wlfrich minister .
Aelfsige minister .
Aeþered minister .
Wlfhelm minister .