S 414

A.D. 931. King Athelstan to the familia of St Peter's, Bath; grant of 10 hides (mansae) at Priston, Somerset, and 5 at Cold Ashton, Gloucs., forfeited by Alfred for conspiracy. Latin with English bounds.

Archive: Bath

MSS: Cambridge, Corpus Christi College, 111, pp. 61-5 (s. xii2)

Printed: K 354 and vol. iii. 406-7; B 670; Hunter, Bath Charts., pp. 8-11; Pierquin, Recueil, pt 2, no. 59 bis.

Comments: Napier and Stevenson, pp. 88, 137 n. 1, cannot be genuine in pesent form, witnesses are of A.D. 941, probably founded upon S 476; Plummer 1899, p. 134, spurious; Robinson 1923, p. 62, spurious; Grundy, Gloucs., pp. 90-8, on bounds of Cold Ashton; Grundy, Somerset, pp. 182-5, on bounds of Priston; Turner 1951, on bounds; Finberg, ECW, no. 435, authentic basis, dates 934 x 939; PN Gloucs., iii. 63-4, 78; Finberg, ECWM, no. 93, authentic basis, cf. S 664 for a reference to Athelstan's grant of Cold Ashton; O'Donovan 1972, p. 37, suspect, witnesses belong to 937 x 939; Hart, ECNE, pp. 381, 383, dates 937 x 939; Whitelock, EHD, p. 371, forgery; Costen 1983, pp. 27-8, on bounds; Keynes 1985, p. 161, undoubtedly spurious; O'Donovan, Sherborne, p. 16, dubious; Wormald 1988, no. 30; Abrams 1996, p. 213, questionable; cf. S 415.

De Prisctona . et Æisctona .

In nomine Dei summi et altissimi certis adstipulationibus sancti et justi patres frequentativis orationibus admonent . ut Deum quem diligimus et credimus intima mentis affectione cum bonorum operum diligentia incessanter timeamus et amemus . Qui retributionem omnium actuum nostrorum in die examinationis juxta uniuscujusque meritum reddet . ideoque subtilissima mentis certatione illum imitari satagimus . Licet mortalis vitæ pondere pressi et labentibus huius seculi possessionibus simus infecati ; tamen miserationis ejus largitate caducis opibus æterna cælestis vitæ præmia mercari queramus .

Quapropter ego Æðelstanus desiderio regni cælestis exardens favente superno numine basyleos ; Anglorum cæterarumque gentium in circuitu persistentium . litterarum commendare procuravi . ne aut incuria successorum nostrorum . aut invidia quadam . vel perfidia . nostra dicta vel facta futuri successu temporis negarentur . et ad controversiam nostris successoribus demum devenire potuerint ; quod cum consensu ac licentia episcoporum meorum ac multorum optimatum . Deo omnipotenti et Sancto Petro apostolo . ac venerabili familiæ quæ sita est in loco celebri ubi ruricolæ appelativa relatione nuncupantur æt Baðum . devota mente intus ad æcclesiam donans donabo perpetuis temporibus decem mansas in loco qui dicitur Pristun . et quinque in alio loco qui dicitur Æsctun . et mandatum commendamus in nomine altithroni gubernatoris ut nullus superveniat hominum inflatus gressibus superbiæ . nec rex . nec episcopus . nec princeps . nec prepositus . nec personæ alicujus habitus . qui hanc prefatam libertatem in alicujus oneris molestia mutare audeat . aut in diebus nostris vel successorum nostrorum . sed sit libera ab omni mundiali jugo . exceptis istis . Expeditione . pontis . arcisve renovatione . Cum omnibus quæ ad ipsum locum pertinere dinoscuntur . Campis . Pascuis . Pratis . Silvis . eatenus ut pro meis delictis . patrisque mei Ædweardi regis . cotidie missas pro nobis saluberrimas Deo offerant . et dulcisonas modulationes psalteriorum . armis spiritualibus contra invisibiles hostes pro nobis dimicare non cessent .

Si quis autem prescriptis statutis noluerit consentire aut obedire ; sciat se alienum esse a consortio sanctæ Dei æcclesiæ . et a corpore et sanguine domini nostri Jhesu Christi . per auctoritatem beati Petri apostoli sociorumque ejus . nisi prius hic digna emendaverit pænitentia ante mortem . Sciantque sapientes regionis nostræ nos has terras prefatas non injuste rapuisse . rapinamque Deo dedisse ; sed sic accepi eas quemadmodum judicaverunt omnes optimates regionis Anglorum . Insuper et apostolicus papa Romanæ æcclesiæ Johannes . Ælfredo defuncto qui nostræ felicitati et vitæ emulus extitit ; nequitiæ inimicorum nostrorum consentiens . quando me voluerunt patre meo defuncto cecare in civitate Wintonia . si non me Deus sua pietate eripuisset . sed denudatis eorum machinamentis ; remissus est Ælfred ad Romanam ecclesiam . ut ibi se coram apostolico Johanne jurejurando defenderet . et hoc fecit coram altare Sancti Petri . sed facto juramento cecidit coram altare . et a manibus suorum famulorum portatus est ad scolam Anglorum . et ibi tertia nocte vitam finivit . Et tunc apostolicus ad nos remisit ; et quod de eo ageretur a nobis consuluit . an cum cæteris Christianis corpus ejus poneretur . His peractis et nobis renuntiatis ; optimates nostræ regionis cum propinquorum illius turma efflagitabant omni humilitate ut corpus illius per nostram licentiam cum corporibus poneretur Christianorum ; nobisque illorum efflagitationi consentientibus Romam remisimus . et consentiente papa positus est ad cæteros Christianos . quamvis indignus esset . et sic judicata est mihi tota possessio ejus in magnis et modicis . Set et hæc apicibus litterarum prenotavimus . ne quandiu Christianitas regnet aboletur . Vnde mihi prefata possessio quam Deo et sancto Petro dedi donaretur . Nec justius novi quam Deo et sancto Petro hanc possessionem darem . qui emulum meum in conspectu omnium cadere fecerat . et mihi sanitatem . et regni prosperitatem largiti sunt .

His testibus consentientibus quorum inferius nomina recitantur . Anno dominicæ incarnationis . dcccc . xxxi . acta est hæc præfata libertas .

Ego Æþelstan rex totius Britanniæ prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi . + .
Ego Ædmundus ejusdem regis frater consignavi . + .
Ego Ædred ejusdem regis frater consignavi . + .
Ego Wulfhelm Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agyæ crucis consignavi . + .
Ego Þeodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus consignavi . + .
Ego Ælfheah Wintoniensis ecclesiæ episcopus triumphale tropheum agyæ crucis impressi . + .
[E]go Cænwald episcopus predictum donum consensi . + .
Ego Oda episcopus confirmavi . + .
Ego Ælfric episcopus consensi . + .
Ego Wulfhelm episcopus consignavi . + .
Ego Burhric episcopus consensi . + .
Ego Æþelgar episcopus roboravi . + .
Ælfhere dux . + .
Wulfgar dux . + .
Æþelward dux . + .
Æþelstan dux . + .
Ælhhelm dux . + .
Æþelmund dux . + .
Vhtred dux . + .
Ædmund minister . t' .
Ælfred minister . t' .
Ordheah minister . t' .
Odda minister . t' .
Wulfsie minister . t' .
Wulfric minister . t' .
Ædric minister . t' .
Ælfric minister . t' .
Wullaf minister . t' .
Ælfsie minister . t' .
Ælfsie minister . t' .
Ædmund minister . t' .
Wihtgar minister . t' .
Wulfgar minister . t' .
Æþered minister . t' .
Wulfhelm minister . t' .

Divisiones . x . hidarum Prisctonæ .

Þis sindon þæra . x . hida land gemæru æt Prisctune . Ærest on þone ealdan edenan ford of þam forda on hwitda cumb . 7lang cumbes on gæn strem . on þone herepaþ . 7lang herepaðes west on þone þyrla stan . of þam stane on þone haran stan . 7 of þan stane . innan þone ealdan sele . 7 of þam sele norþ on gerihte innan loxan . 7 lang loxan . on genstren on leommannes graf . westeweardan þonne norþ 7lang þære ealdan dic on readan ford . of reada forda on þa stræt . 7 lang stræt up on gerihte on wynma dune westewearde on þone herepað . 7 lang herepaðes east on gerihte on Ælfsiges stan . of þam stane eft adun on þone ealdan edenan ford.

Divisiones æsctunæ .

Þis synd þa land gemæru þara . iii . hyda to æsctune . þæt is fram heort leage westeweardre 7langes mærheges þæt up on wadham . þonne be egce on eanswyþe wyllas . þonne up rihte on þa hwyrfel dic . fram þære dic ; to þam crundelum . fram þam crundelum oþ midne þone þone readan weg . þonne adun rihte ut þurh þone sceagan . oþ þa lege þonne be wyrttruman oþþa rode neoþewearde . þonne be westan rode oþ sticelan stig . þonne be þære stige oþþa ealdan dic . þonne west andlang dic . on þone æsc . þonne norþ on gerihte on þæt ealde hlipiget . of þam gete 7 lang herpoþes . on þæt fule sloh . of þam slo west be wyrttruman to cocggan hylle . þonne be graue neoþeweardan oþ cattys gett . þonne be ecge oþ holan wege . eft be ecge oþ holan wylle . þonne to þam lam pytte . fram þam pytte east on þa hæþenan byrigelsas . þonne of þam byrgelsum to þam sealtherpoþe . 7lang herpoþes oþ æþelmodes wudu . þonne suþ be wuda oð eddes dene . of þære dene middeweardre licgaþ twegen æceras on norþhealfe . þæt eft on þa ilcan dene . 7langes dene eft on mærweg . 7lang mærweges on mapodor leage . be easton þere leage twegen æcreas . of þam æcerum on hlemmes dene . 7lang dene on hlamnys wylle . 7 lang broces to þæs cinges gemyþan . of þam gemyþan west be broce to linleg wylle . of þære wylle on þa hyle . þonne be þære hyle upp 7lang slædes to hafoc wylle . of hafoc wylle . eft on heort leage westeweardre.