S 400

A.D. 928 (Exeter, Easter Day, 16 April). King Athelstan to Byrhtferth, minister; grant of 12 hides (mansiones) at Odstock, Wilts. Latin with English bounds.

Archive: Winchester, Old Minster

MSS: BL Add. 15350, 70r-71r (s. xii)

Printed: K 1101; B 663.

Comments: Grundy, Hants. 1921, p. 64, unidentified; Forsberg 1942, pp. 154-6, bounds are those of Odstock parish; Finberg, ECW, no. 228, authentic; John 1966, p. 49, on formulation; Hart 1970/1, p. 21, on rubric, p. 32 (no. 122), authentic; O'Donovan 1973, p. 98, some dubious features, p. 113, wording not above suspicion, but dating clause and witness-list acceptable; Keynes 1980, p. 41 n. 71, p. 43; Loyn 1980, p. 292; Keynes 1988, p. 186 n. 4, product of 'Æthelstan A'; BA Facs., p. 9; Dumville 1994, pp. 158-9, on background; Pelteret 1995, p. 167 n. 15; cf. S 399.

Ðis is seo land boc to Stoce þe Eðelstan cing gebocode Byrhtferþæ his þegne on ece yrfæ .

+ Afflante per cunctam triquadri orbis latitudinem gibonifero sacrosancti flaminis incendio salutifera animarum gaudia ac multifida donorum spiramina prærogante quibus humane inprobitatis rubigo consumitur . felicitasque æterna ejus munere adquiritur . qui ante omnia secula apud patrem indissociabili nutu sempiternitate majestatis alta infima æterna labentia qualia administrationum distinctione fieri possent vel debuissent mirando perpetualiter . et regendo naturaliter . arbitrio lata manu dispensans novissimis labilis vitæ temporibus ad obli't'teranda virulenta gemende mortis peccamina quæ lubricus ille et tortuosus serpens massa infirme heu pro dolor nature truculenter infixit humano generi prima parentali maledictione postposita subvenire dignatus est . Quæ tonantis proles summo culmine polorum præcepto paternali descendens secum nobis saluberrima deferens medicamina limphis remediabilibus lotis victimis spiritalibus recreatis evangelico paradigmate per primam asperrimæ invectionis limam orsus infit . 'Penitentiam agite adpropinquabit enim regnum celorum' 1 .

Quorum pro adipiscendo regno æterno celorum ; Ego Adel[s]tanus donifluo Dei gubernamine rex Anglorum . Anno dominicæ incarnationis . dcccc . xxviii . mei haut dubium regiminis tercio . Indictione . i . epacta . xxvi . xvi . K'l Ma? luna . xxi . donando confero meæ internæ familiaritatis ac olim amacabili ministro meo Byrhferðo elegantissimam juris mei terre . id est æt Stoce . xii . mansiones nuncupatur ut ille eam sine ancipiti ambiguitatis scrupulo vel præcipitio invisæ servitutis cum hominibus victualibus suppellectilibus . pratis . pascuis . silvis . rivulis . cunctisque utilitatibus ad eam pertinentibus liberam vite comite habeat et post ejus 'ad' universitatis viam dicessum cuicumque succedenti voluerit heredi perpetualiter derelinquendo adtribuat .

Si autem quod non optamus evenerit aliquis superbiæ fastu afflatus avaritiæ fascibus succensus . invidiæ dentibus armatus execrabile caput ut adsolet arrigere voluerit . et huius meæ donationis et compositionis singrapham in aliquibus magnis vel modicis causis elidere . infringere . minuere . vel aliquo casa sternendo delere conaverit . intelligat se apud Judam proditorem pecuniæ injuste amatorem penarum æternarum mancipatorem . Qui ab auctore salutis nostræ 'filius' dicitur 'perditionis' 2 . sub anathematis maledictione tremendo examinationis omniumque retributionis die æternam luem amarissimis cum fletibus ejulando perpessurum .

Hæc siquidem scedula tempore paschali in arce regia quæ calatur Execeaster rege Adelstano suos subregulos episcopos duces . judices . proceres . dignitates . gaudio cum magno Pascendo . flexu articulorum depicta est .

Hii nimirum prefate telluris cassatas termini ab aliarum finitimis adjacentibus horis secernendo circumcingunt .

Ðis synd þa hryct land ge mæro þysses landes .

Ærest æt Stoce æt linforda . þonne and lang streames of þone garan east weardne . þonne norð 7lang dic . þonne æft 7lang dic easte ricte on ðone stream midde weardne . ðonne æft on andlang streames on þa fulan lace . þonne of þære fulan lace east be eastan middel mærsce . Ðonne of þære fulan lace upp to wic herepaðe . fram wic herepaðe . upp on andlang weges of þone litlan garan east weardne . of þam garan 7lang dic to þam east lea . þonne upp bæ þam wyrttruman on ða dic . fram þære dic . ford be þam east clife ufe weardum oð weardan hylle . fram weardan hylle oþ crawan crundæl . fram crawan crundel west on fif beorgas . fram fif beorgum to widan crundle . fram widan crundle to ðam snawan fram þam snawan to hean hlincum . fram hean hlincum on ðone broc . æt ðam wyllum . of þam wyllum and lang streames oft æft on lin forð .

Huius namque probate donationis et exquisite confirmationis testes hii sunt . quorum vocabula infra caraxata nitescunt .

Ego Aðelstanus . Rex Anglorum hanc meæ munificentiæ seu largitatis breviculam atræ fuscationis pallore depictam ac lacrimosa virginei forcipis destillatione fedatam signo sanctæ semperque amande crucis corroboravi et subscripsi .
Ego Howel Subregulus consensi et subscripsi .
Ego Juþwal Subregulus consensi et subscripsi .
Ego Wurgeat subregulus consensi et subscripsi .
Ego Wulfhelmus Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus consensi 7 subscripsi .
Ego Hroþwardus Eboracensis æcclesiæ archiepiscopus consensi 7 subscripsi .
Ego Ælfwine episcopus .
Ego Sighelm episcopus .
Ego Ælfheah episcopus .
Ego Friðestan episcopus .
Ego Eadulf episcopus .
Ego Oda episcopus .
Ego Cyneferð episcopus .
Ego Wilferð episcopus .
Ego Eadgar episcopus .
Ego Þeodred episcopus .
Ego Buga episcopus .
Ego Æscbryht episcopus .
Ego Osferd dux .
Ego Ælfwold dux .
Ego Guþrum dux .
Ego Odda minister .
Ego Buga minister .
Ego Byrhtric minister .
Ego Wulfhelm minister .
Ego Æþelstan minister .
Ego Byrhtrih minister .
Ego Ælfheah minister .
Ego Wulfsige minister .
Ego Ælfred minister .
Ego Æðelstan minister .
Ego Æþelmund minister .
Ego Wulfhelm minister .
Ego Sigered minister .
Ego Wulfgar minister .
Ego Witgar minister .
Ego Æþeweard minister .
Ego Ælfric minister .