Show text and translation
Show word order translation guides
Change verse line numbering
| |
| 1. | Gáttir allar |
| áðr gangi fram |
| um skoðask skyli |
| 4 | um skygnask skyli |
| því at óvíst |
| er at vita |
| hvar óvinir |
| 8 | sitja á fleti fyrir |
| |
| 2. | Gefendr heilir |
| gestr er inn kominn |
| hvar skal sitja sjá? |
| 4 | Mjök er bráðr |
| sá er bröndum skal |
| síns um freista frama |
| |
| 3. | Elds er þörf |
| þeims inn er kominn |
| ok á kné kalinn |
| 4 | matar ok váða |
| es manni þörf |
| þeims hefir um fjall farit |
| |
| 4. | Vats er þörf |
| þeims til verðar kømr |
| þerru ok þjóðlaðar |
| 4 | góðs um œðis |
| ef sér geta mætti |
| orðs ok endrþögu |
| |
| 5. | Vits er þörf |
| þeims viða ratar |
| dælt er heima hvat |
| 4 | at augabragði verðr |
| sá er ekki kann |
| ok með snotrum sitr |
| |
| 6. | At hyggjandi sinni |
| skylit maðr hrœsinn vera |
| heldr gætinn at geði |
| 4 | þá er horskr ok þögull |
| kømr heimisgarða til |
| sjaldan verðr viti vörum |
| því at óbrigðra vin |
| 8 | fær maðr aldregi |
| en manvit mikit |
| |
| 7. | Hinn vari gestr |
| er til verðar kømr |
| þunnu hljóði þegir |
| 4 | eyrum hlýðir |
| en augum skoðar |
| svá nýsisk fróðra hverr fyrir |
| |
| 8. | Hinn er sæll |
| er sér of getr |
| lof ok líknstafi |
| 4 | ódælla er við þat |
| er maðr eiga skal |
| annars brjóstum í |
| |
| 9. | Sá er sæll |
| er sjalfr of á |
| lof ok vit meðan lifir |
| 4 | því at ill röð |
| hefr maðr opt þegit |
| annars brjóstum ór |
| |
| 10. | Byrði betri |
| berrat maðr brautu at |
| en sé manvit mikit |
| 4 | auði betra |
| þykkir þat í ókunnum stað |
| slíkt er válaðs vera |
| |
| 11. | Byrði betri |
| berrat maðr brautu at |
| en sé manvit mikit |
| 4 | vegnest verra |
| vegra hann velli at |
| an sé ofdrykkja öls |
| |
| 12. | Era svá gótt |
| sem gótt kveða |
| öl alda sonum |
| 4 | því at færa veit |
| er fleira drekkr |
| síns til geðs gumi |
| |
| 13. | Óminnishegri heitir |
| sá er yfir ölðrum þrumir |
| hann stelr geði guma |
| 4 | þess fugls fjöðrum |
| ek fjötraðr vask |
| í garði Gunnlaðar |
| |
| 14. | Ölr ek varð |
| varð ofrölvi |
| at hins fróða Fjalars |
| 4 | því er ölðr bazt |
| at aptr of heimtir |
| hverr sitt geð gumi |
| |
| 15. | Þagalt ok hugalt |
| skyli þjóðans barn |
| ok vígdjarft vera |
| 4 | glaðr ok reifr |
| skyli gumna hverr |
| unz sínn bíðr bana |
| |
| 16. | Ósnjallr maðr |
| hyggsk munu ey lifa |
| ef hann við víg varask |
| 4 | en elli gefr |
| honum engi frið |
| þótt honum geirar gefi |
| |
| 17. | Kópir afglapi |
| er til kynnis kømr |
| þylsk hann umbeða þrumir |
| 4 | alt er senn |
| ef hann sylg um getr |
| uppi er þá geð guma |
| |
| 18. | Sá einn veit |
| er víða ratar |
| ok hefr fjölð um farit |
| 4 | hverju geði |
| stýrir gumna hverr |
| sá er vitandi er vits |
| |
| 19. | Haldit maðr á keri |
| drekki þó at hófi mjöð |
| mæli þarft eða þegi |
| 4 | ókynnis þess |
| var þik engi maðr |
| at þú gangir snemma at sofa |
| |
| 20. | Gröðugr halr |
| nema geðs viti |
| etr sér aldrtrega |
| 4 | opt fær hlœgis |
| er með horskum kømr |
| manni heimskum magi |
| |
| 21. | Hjarðir þat vitu |
| nær þær heim skulu |
| ok ganga þá af grasi |
| 4 | en ósviðr maðr |
| kann ævagi |
| síns um mál maga |
| |
| 22. | Vesall maðr |
| ok illa skapi |
| hlær at hvívetna |
| 4 | hitki hann veit |
| er hann vita þyrpti |
| at hann era vamma vanr |
| |
| 23. | Ósviðr maðr |
| vakir um allar nætr |
| ok hyggr at hvívetna |
| 4 | þá er móðr |
| er at morni kømr |
| alt er vil sem var |
| |
| 24. | Ósnotr maðr |
| hyggr sér alla vera |
| viðhlæjendr vini |
| 4 | hitki hann fiðr |
| þótt þeir um hann fár lesi |
| ef hann með snotrum sitr |
| |
| 25. | Ósnotr maðr |
| hyggr sér alla vera |
| viðhlæjendr vini |
| 4 | þá þat fiðr |
| er at þingi kømr |
| at hann á formælendr fá |
| |
| 26. | Ósnotr maðr |
| þykkisk alt vita |
| ef hann á sér í vá veru |
| 4 | hitki hann veit |
| hvat hann skal við kveða |
| ef hans freista firar |
| |
| 27. | Ósnotr maðr |
| er með aldir kømr |
| þat er bazt at hann þegi |
| 4 | engi þat veit |
| at hann ekki kann |
| nema hann mæli til mart [#] |
| veita maðr |
| 8 | hinn er vætki veit |
| þótt hann mæli til mart |
| |
| 28. | Fróðr sá þykkisk |
| er fregna kann |
| ok segja hit sama |
| 4 | eyvitu leyna |
| megu ýta synir |
| því er gengr of guma |
| |
| 29. | Œrna mælir |
| sá er eva þegir |
| staðlausu stafi |
| 4 | hraðmælt tunga |
| nema haldendr eigi |
| opt sér ógótt um gelr |
| |
| 30. | At augabragði |
| skala maðr anna hafa |
| þótt til kynnis komi |
| 4 | margr þá fróðr þykkisk |
| ef hann freginn erat |
| ok nái hann þurrfjallr þruma |
| |
| 31. | Fróðr þykkisk |
| sá er flótta tekr |
| gestr at gest hæðinn |
| 4 | veita görla |
| sá er of verði glissir |
| þótt hann með grömum glami |
| |
| 32. | Gunnar margir |
| erusk gagnhollir |
| en at virði vrekask |
| 4 | aldar róg |
| þat mun æ vera |
| órir gestr við gest |
| |
| 33. | Árliga verðar |
| skyli maðr opt fá |
| nema til kynnis komi |
| 4 | sitr ok snópir |
| lætr sem solginn sé |
| ok kann fregna at fá |
| |
| 34. | Afhvart mikit |
| er til ills vinar |
| þótt á brautu búi |
| 4 | en til góðs vinar |
| liggja gagnvegir |
| þótt hann sé firr farinn |
| |
| 35. | Ganga skal |
| skala gestr vera |
| ey í einum stað |
| 4 | ljúfr verðr leiðr |
| ef lengi sitr |
| annars fletjum á |
| |
| 36. | Bú er betra |
| þótt lítit sé |
| halr er heima hverr |
| 4 | þótt tvær geitr |
| eigi ok taugreptan sal |
| þat er þó betra an bœn |
| |
| 37. | Bú er betra |
| þótt lítit sé |
| halr er heima hverr |
| 4 | blóðugt er hjarta |
| þeims biðja skal |
| sér í mál hvert matar |
| |
| 38. | Vápnum sínum |
| skala maðr velli á |
| feti ganga framar |
| 4 | því at óvist er at vita |
| nær verðr á vegum úti |
| geirs um þörf guma |
| |
| 39. | Fanka ek mildan mann |
| eða svá matar góðan |
| at værit þiggja þegit |
| 4 | eða síns féar |
| svá gjöflan [#] |
| at leið sé laun ef þiggr |
| |
| 40. | Féar síns |
| er fengit hefir |
| skylit maðr þörf þola |
| 4 | opt sparir leiðum |
| þats hefir ljúfum hugat |
| mart gengr verr en varir |
| |
| 41. | Vápnum ok váðum |
| skulu vinir gleðjask |
| þat er á sjalfum sýnst |
| 4 | viðr gefendr ok endrgefendr |
| erusk vinir lengst, |
| ef þat bíðr at verða vel |
| |
| 42. | Vin sínum |
| skal maðr vinr vera |
| ok gjalda gjöf við gjöf |
| 4 | hlátr við hlátri |
| skyli hölðar taka |
| en lausung við lygi |
| |
| 43. | Vin sínum |
| skal maðr vinr vera |
| þeim ok þess vinr |
| 4 | en óvinar síns |
| skyli engi maðr |
| vinar vinr vera |
| |
| 44. | Veiztu ef þú vin átt |
| þanns þú vel trúir |
| ok vill þú af honum gótt geta |
| 4 | geði skalt við þann |
| blanda ok gjöfum skipta |
| fara at finna opt |
| |
| 45. | Ef þú át annan |
| þanns þú illa trúir |
| vildu af honum þó gótt geta |
| 4 | fagrt skalt við þann mæla |
| en flátt hyggja |
| ok gjalda lausung við lygi |
| |
| 46. | Þat er enn of þann |
| er þú illa trúir |
| ok þér er grunr at hans geði |
| 4 | hlæja skaltu við þeim |
| ok um hug mæla |
| glík skulu gjöld gjöfum |
| |
| 47. | Ungr var ek forðum |
| fór ek einn saman |
| þá varð ek villr vega |
| 4 | auðigr þóttumk |
| er ek annan fann |
| maðr er manns gaman |
| |
| 48. | Mildir frœknir |
| menn bazt lifa |
| sjaldan sút ala |
| 4 | en ósnjallr maðr |
| uggir hotvetna |
| sýtir æ gløggr við gjöfum |
| |
| 49. | Váðir mínar |
| gaf ek velli at |
| tveim trémönnum |
| 4 | rekkar þat þóttusk |
| er þeir ript höfðu |
| neiss er nøkkviðr halr |
| |
| 50. | Hrørnar þöll |
| sú er stendr þorpi á |
| hlýrat henni börkr né barr |
| 4 | svá er maðr |
| sá er mangi ann |
| hvat skal hann lengi lifa? |
| |
| 51. | Eldi heitari |
| brinn með illum vinum |
| friðr fimm daga, |
| 4 | en þá sloknar |
| es hinn sétti kømr |
| ok versnar allr vinskapr |
| |
| 52. | Mikit eitt |
| skala manni gefa |
| opt kaupir sér í lítlu lof |
| 4 | með hálfum hleifi |
| ok með höllu keri |
| fekk ek mér félaga |
| |
| 53. | Lítilla sanda |
| lítilla sæva |
| lítil eru geð guma |
| 4 | því at allir menn |
| urðut jafnspakir |
| hálf er öld hvar |
| |
| 54. | Meðalsnotr |
| skyli manna hverr |
| æva til snotr sé |
| 4 | þeim er fyrða |
| fegrst at lifa |
| er vel mart vitut [#] |
| |
| 55. | Meðalsnotr |
| skyli manna hverr |
| æva til snotr sé |
| 4 | því at snotrs manns hjarta |
| verðr sjaldan glatt, |
| ef sá er alsnotr er á |
| |
| 56. | Meðalsnotr |
| skyli manna hverr |
| æva til snotr sé |
| 4 | ørlög sín |
| viti engi fyrir |
| þeim er sorgalausastr sefi |
| |
| 57. | Brandr af brandi |
| brinn unz brunninn er |
| funi kveykisk af funa |
| 4 | maðr af manni |
| verðr at máli kuðr |
| en til dœlskr af dul |
| |
| 58. | Ár skal rísa |
| sá er annars vill |
| fé eða fjör hafa |
| 4 | sjaldan liggjandi úlfr |
| lær um getr |
| né sofandi maðr sigr |
| |
| 59. | Ár skal rísa |
| sá er á yrkendr fá |
| ok ganga síns verka á vit |
| 4 | mart um dvelr |
| þann er um morgin sefr |
| hálfr er auðr und hvötum |
| |
| 60. | Þurra skíða |
| ok þakinna næfra |
| þess kann maðr mjöt |
| 4 | ok þess viðar |
| er vinnask megi |
| mál ok misseri |
| |
| 61. | Þveginn ok mettr |
| ríði maðr þingi at |
| þótt hann sét væddr til vel |
| 4 | skúa ok bróka |
| skammisk engi maðr |
| né hests in heldr |
| þótt hann hafit góðan |
| |
| 62. | Snapir ok gnapir |
| er til sævar kømr |
| örn á aldinn mar |
| 4 | svá er maðr |
| er með mörgum kømr |
| ok á formælendr fá |
| |
| 63. | Fregna ok segja |
| skal fróðra hverr |
| sá er vill heitinn horskr |
| 4 | einn vita |
| né annarr skal |
| þjóð veit ef þrír ro |
| |
| 64. | Ríki sitt |
| skyli ráðsnotra |
| hverr í hófi hafa |
| 4 | þá hann þat finnr |
| er með frœknum kømr |
| at engi er einna hvatastr |
| |
| 65. | Orða þeira |
| er maðr öðrum segir |
| opt hann gjöld um getr |
| |
| 66. | Mikilsti snemma |
| kom ek í marga staði |
| en til síð í suma |
| 4 | öl var drukkit |
| sumt var ólagat |
| sjaldan hittir leiðr í lið |
| |
| 67. | Hér ok hvar |
| myndi mér heim of boðit |
| ef þyrftak at málungi mat |
| 4 | eða tvau lær hengi |
| at ins tryggva vinar |
| þars ek hafða eitt etit |
| |
| 68. | Eldr er beztr |
| með ýta sonum |
| ok sólar sýn |
| 4 | heilyndi sitt |
| ef maðr hafa náir |
| án við löst at lifa |
| |
| 69. | Erat maðr alls vesall |
| þótt hann sé illa heill |
| sumr er af sonum sæll |
| 4 | sumr af frændum |
| sumr af fé œrnu |
| sumr af verkum vel |
| |
| 70. | Betra er lifðum |
| en sé ólifðum [#] |
| ey getr kvikr kú |
| 4 | eld sá ek upp brenna |
| auðgum manni fyrir |
| en úti var dauðr fyr durum |
| |
| 71. | Haltr ríðr hrossi |
| hjörð rekr handarvanr |
| daufr vegr ok dugir |
| 4 | blindr er betri |
| en brenndr sé |
| nýtr manngi nás |
| |
| 72. | Sonr er betri |
| þótt sé síð of alinn |
| eptir genginn guma |
| 4 | sjaldan bautarsteinar |
| standa brautu nær |
| nema reisi niðr at nið |
| |
| 73. | Tveir ro eins herjar |
| tunga er höfuðs bani |
| er mér í heðin hvern |
| 4 | handar væni |
| |
| 74. | Nótt verðr feginn |
| sá er nesti trúir |
| skammar ro skips rár |
| 4 | hverf er haustgríma |
| fjölð um viðrir |
| á fimm dögum |
| en meira á mánuði |
| |
| 75. | Veita hinn |
| er vættki veit |
| margr verðr af aurum api |
| 4 | maðr er auðigr |
| annarr óauðigr |
| skylit þann vítka vár |
| |
| 76. | Deyr fé |
| deyja frændr |
| deyr sjálfr it sama |
| 4 | en orðstírr |
| deyr aldregi |
| hveim er sér góðan getr |
| |
| 77. | Deyr fé |
| deyja frændr |
| deyr sjálfr it sama |
| 4 | ek veit einn |
| at aldri deyr |
| dómr um dauðan hvern |
| |
| 78. | Fullar grindr |
| sá ek fyr Fitjungs sonum |
| nú bera þeir vánarvöl |
| 4 | svá er auðr |
| sem augabragð |
| hann er valtastr vina |
| |
| 79. | Ósnotr maðr |
| ef eignask getr |
| fé eða fljóðs munuð |
| 4 | metnaðr honum þróask |
| en mannvit aldregi |
| fram gengr hann drjúgt í dul |
| |
| 80. | Þat er þá reynt |
| er þú at rúnum spyrr |
| inum reginkunnum |
| 4 | þeim er gerðu ginnregin |
| ok fáði fimbulþulr |
| þá hefir hann bazt ef hann þegir |
| |
| 81. | At kveldi skal dag leyfa |
| konu er brennd er |
| mæki er reyndr er |
| 4 | mey er gefin er |
| ís er yfir kømr |
| öl er drukkit er |
| |
| 82. | Í vindi skal við höggva |
| veðri á sjó róa |
| myrkri við man spjalla |
| 4 | mörg eru dags augu |
| á skip skal skriðar orka |
| en á skjöld til hlífar |
| mæki höggs |
| 8 | en mey til kossa |
| |
| 83. | Við eld skal öl drekka |
| en á ísi skríða |
| magran mar kaupa |
| 4 | en mæki saurgan [#] |
| heima hest feita |
| en hund á búi |
| |
| 84. | Meyjar orðum |
| skyli manngi trúa |
| né því er kveðr kona |
| 4 | því at á hverfanda hvéli |
| váru þeim hjörtu sköpuð |
| brigð í brjóst um lagit |
| |
| 85. | Brestanda boga |
| brennanda loga |
| gínanda úlfi |
| 4 | galandi kráku |
| rýtanda svíni |
| rótlausum viði |
| vaxanda vági |
| 8 | vellanda katli |
| |
| 86. | fljúganda fleini |
| fallandi báru |
| ísi einnættum |
| 4 | ormi hringlegnum |
| brúðar beðmálum |
| eða brotnu sverði |
| bjarnar leiki |
| 8 | eða barni konungs |
| |
| 87. | sjúkum kálfi |
| sjálfráða þræli |
| völu vilmæli |
| 4 | val nýfeldum |
| |
| 88. | akri ársánum |
| trúi engi maðr |
| né til snemma syni |
| 4 | veðr ræðr akri |
| en vit syni |
| hætt er þeira hvárt |
| |
| 89. | Bróðurbana sínum |
| þótt á brautu mœti |
| húsi hálfbrunnu |
| 4 | hesti alskjótum |
| þá er jór ónýtr |
| ef einn fótr brotnar |
| verðit maðr svá tryggr |
| 8 | at þessu trúi öllu |
| |
| 90. | Svá er friðr kvenna |
| þeira er flátt hyggja |
| sem aki jó óbryddum |
| 4 | á ísi hálum |
| teitum tvévetrum |
| ok sé tamr illa |
| eða í byr óðum |
| 8 | beiti stjórnlausu |
| eða skyli haltr henda |
| hrein í þáfjalli |
| |
| 91. | Bert ek nú mæli |
| því at ek bæði veit |
| brigðr er karla hugr konum |
| 4 | þá vér fegrst mælum |
| er vér flást hyggjum |
| þat tælir horska hugi |
| |
| 92. | Fagrt skal mæla |
| ok fé bjóða |
| sá er vill fljóðs ást fá |
| 4 | líki leyfa |
| ins ljósa mans |
| sá fær er fríar |
| |
| 93. | Ástar firna |
| skyli engi maðr |
| annan aldregi |
| 4 | opt fá á horskan |
| er á heimskan ne fá |
| lostfagrir litir |
| |
| 94. | Eyvitar firna |
| er maðr annan skal |
| þess er um margan gengr guma |
| 4 | heimska ór horskum |
| gørir hölða sonu |
| sá inn mátki munr |
| |
| 95. | Hugr einn þat veit |
| er býr hjarta nær |
| einn er hann sér um sefa |
| 4 | øng er sótt verri |
| hveim snotrum manni |
| en sér øngu at una |
| |
| 96. | Þat ek þá reynda |
| er ek í reyri sat |
| ok vættak míns munar |
| 4 | hold ok hjarta |
| var mér in horska mær |
| þeygi ek hana at heldr hefik |
| |
| 97. | Billings mey |
| ek fann beðjum á |
| sólhvíta sofa |
| 4 | jarls ynði |
| þótti mér ekki vera |
| nema við þat lík at lifa |
| |
| 98. | Auk nær apni |
| skaltu Óðinn koma |
| ef þú vilt þér mæla man |
| 4 | alt eru ósköp |
| nema einir viti |
| slíkan löst saman |
| |
| 99. | Aptr ek hvarf |
| ok unna þóttumk |
| vísum vilja frá |
| 4 | hitt ek hugða |
| at ek hafa mynda |
| geð hennar alt ok gaman |
| |
| 100. | Svá kom ek næst |
| at in nýta var |
| vígdrótt öll um vakin |
| 4 | með brennandum ljósum |
| ok bornum viði [#] |
| svá var mér vílstígr of vitaðr |
| |
| 101. | Ok nær morni |
| er ek var enn um kominn |
| þá var saldrótt um sofin |
| 4 | grey eitt ek þá fann |
| innar góðu konu |
| bundit beðjum á |
| |
| 102. | Mörg er góð mær |
| ef görva kannar |
| hugbrigð við hali |
| 4 | þá ek þat reynda |
| er it ráðspaka |
| teygða ek á flærðir fljóð |
| háðungar hverrar |
| 8 | leitaði mér it horska man [#] |
| ok hafða ek þess vættki vífs |
| |
| 103. | Heima glaðr gumi |
| ok við gesti reifr |
| sviðr skal um sik vera |
| 4 | minnigr ok málugr |
| ef hann vill margfróðr vera |
| opt skal góðs geta |
| fimbulfambi heitir |
| 8 | sá er fátt kann segja |
| þat er ósnotrs aðal |
| |
| 104. | Inn aldna jötum ek sótta |
| nú em ek aptr um kominn |
| fátt gat ek þegjandi þar |
| 4 | mörgum orðum |
| mælta ek í minn frama |
| í Suttungs sölum |
| |
| 105. | Gunnlöð mér um gaf |
| gullnum stóli á |
| drykk ins dýra mjaðar |
| 4 | ill iðgjöld |
| lét ek hana eptir hafa |
| síns ins heila hugar |
| síns ins svára sefa |
| |
| 106. | Rata munn |
| létumk rúms um fá |
| ok um grjót gnaga |
| 4 | yfir ok undir |
| stóðumk jötna vegir |
| svá hætta ek höfði til |
| |
| 107. | Vel keypts litar [#] |
| hefi ek vel notit |
| fás er fróðum vant |
| 4 | því at Óðrerir |
| er nú upp kominn |
| á alda vés jarðar [#] |
| |
| 108. | Ifi er mér á |
| at ek væra enn kominn |
| jötna görðum ór |
| 4 | ef ek Gunnlaðar ne nytak |
| innar góðu konu |
| þeirar er lögðumk arm yfir |
| |
| 109. | Ins hindra dags |
| gengu hrímþursar |
| Háva ráðs at fregna |
| 4 | Háva höllu í |
| at Bölverki þeir spurðu |
| ef hann væri með böndum kominn |
| eða hefði honum Suttungr of sóit |
| |
| 110. | Baugeið Óðinn |
| hygg ek at unnit hafi |
| hvat skal hans tryggðum trúa? |
| 4 | Suttung svikinn |
| hann lét sumbli frá |
| ok grœtta Gunnlöðu |
| |
| 111. | Mál er at þylja |
| þular stóli á |
| Urðar brunni at |
| 4 | sá ek ok þagðak |
| sá ek ok hugðak |
| hlýdda ek á manna mál |
| of rúnar heyrða ek dœma |
| 8 | né um ráðum þögþu |
| Háva höllu at |
| Háva höllu í |
| heyrða ek segja svá |
| |
| 112. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| nótt þú rísat |
| nema á njósn sér |
| eða þú leitir þér innan út staðar |
| |
| 113. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| fjölkunnigri konu |
| skalattu í faðmi sofa |
| svá at hon lyki þik liðum |
| |
| 114. | Hon svá gørir |
| at þú gáir eigi |
| þings né þjóðans máls |
| 4 | mat þú villat |
| né mannskis gaman |
| ferr þú sorgafullr at sofa [#] |
| |
| 115. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| annars konu |
| teygðu þér aldregi |
| eyrarúnu at |
| |
| 116. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| á fjalli eða firði |
| ef þik fara tíðir |
| fásktu at virði vel |
| |
| 117. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| illan mann |
| láttu aldregi |
| óhöpp at þér vita |
| 8 | því at af illum manni |
| fær þú aldregi |
| gjöld ins góða hugar |
| |
| 118. | Ofarla bíta |
| ek sá einum hal |
| orð illrar konu; |
| 4 | fláráð tunga [#] |
| varð honum at fjörlagi |
| ok þeygi um sanna sök |
| |
| 119. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| veiztu ef þú vin átt |
| þanns þú vel trúir |
| farðu at finna opt |
| 8 | því at hrísi vex |
| ok hávu grasi |
| vegr er vættki trøðr |
| |
| 120. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| góðan mann |
| teygðu þér at gamanrúnum |
| ok nem líknargaldr meðan þú lifir |
| |
| 121. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| vin þínum |
| ver þú aldregi |
| fyrri at flaumslitum |
| 8 | sorg etr hjarta |
| ef þú segja ne náir |
| einhverjum allan hug |
| |
| 122. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| orðum skipta |
| þú skalt aldregi |
| við ósvinna apa |
| |
| 123. | því at af illum manni |
| mundu aldregi |
| góðs laun um geta |
| 4 | en góðr maðr |
| mun þik gørva mega |
| líknfastan at lofi |
| |
| 124. | Sifjum er þá blandat |
| hverr er segja ræðr |
| einum allan hug |
| 4 | alt er betra |
| en sé brigðum at vera |
| era sá vinr öðrum |
| er vilt eitt segir |
| |
| 125. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| þrimr orðum senna |
| skalattu þér við verra mann |
| opt inn betri bilar |
| 8 | þá er inn verri vegr |
| |
| 126. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| skósmiðr þú verir |
| né skeptismiðr |
| nema þú sjálfum þér sér |
| 8 | skór er skapaðr illa |
| eða skapt sé rangt |
| þá er þér böls beðit |
| |
| 127. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| hvars þú böl kannt |
| kveðu þat bölvi at [#] |
| ok gefat þínum fjándum frið |
| |
| 128. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| illu feginn |
| verðu aldregi |
| en lát þér at góðu getit |
| |
| 129. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| upp líta |
| skalattu í orrostu |
| gjalti glíkir |
| 8 | verða gumna synir |
| síðr þitt um heilli halir [#] |
| |
| 130. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| ef þú vilt þér góða konu |
| kveðja at gamanrúnum |
| ok fá fögnuð af |
| 8 | fögru skaltu heita |
| ok láta fast vera |
| leiðisk manngi gott ef getr |
| |
| 131. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| varan bið ek þik vera |
| en eigi ofvaran [#] |
| ver þú við öl varastr |
| 8 | ok við annars konu |
| ok við þat it þriðja |
| at þjófar ne leiki |
| |
| 132. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| at háði né hlátri |
| hafðu aldregi |
| gest né ganganda |
| |
| 133. | Opt vitu ógörla |
| þeir er sitja inni fyrir |
| hvers þeir ro kyns er koma |
| 4 | erat maðr svá góðr |
| at galli ne fylgi |
| né svá illr at einugi dugi |
| |
| 134. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| at hárum þul |
| hlæðu aldregi |
| opt er gott þat er gamlir kveða |
| 8 | opt ór skörpum belg |
| skilin orð koma |
| þeim er hangir með hám |
| ok skollir með skrám |
| 12 | ok váfir með vílmögum |
| |
| 135. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| gest þú ne geyja |
| né á grind hrekir |
| get þú váluðum vel |
| |
| 136. | Rammt er þat tré |
| er ríða skal |
| öllum at upploki |
| 4 | baug þú gef |
| eða þat biðja mun |
| þér læs hvers á liðu |
| |
| 137. | Ráðumk þér Loddfáfnir |
| en þú ráð nemir |
| njóta mundu ef þú nemr |
| 4 | þér munu góð ef þú getr |
| hvars þú öl drekkr |
| kjós þú þér jarðar megin |
| því at jörð tekr við ölðri |
| 8 | en eldr við sóttum |
| eik við abbindi |
| ax við fjölkynngi |
| höll við hýrógi [#] |
| 12 | heiptum skal mána kveðja |
| beiti við bitsóttum |
| en við bölvi rúnar |
| fold skal við flóð taka |
| |
| 138. | Veit ek at ek hekk |
| vindga meiði á |
| nætr allar níu |
| 4 | geiri undaðr |
| ok gefinn Óðni |
| sjálfr sjálfum mér |
| á þeim meiði |
| 8 | er manngi veit |
| hvers hann af rótum renn |
| |
| 139. | Við hleifi mik sældu |
| né við hornigi |
| nýsta ek niðr |
| 4 | nam ek upp rúnar |
| œpandi nam |
| fell ek aptr þaðan |
| |
| 140. | Fimbulljóð níu |
| nam ek af inum frægja syni |
| Bölþórs Bestlu föður |
| 4 | ok ek drykk of gat |
| ins dýra mjaðar |
| ausinn Óðreri |
| |
| 141. | Þá nam ek frævask |
| ok fróðr vera |
| ok vaxa ok vel hafask |
| 4 | orð mér af orði |
| orðs leitaði |
| verk mér af verki |
| verks leitaði |
| |
| 142. | Rúnar munt þú finna |
| ok ráðna stafi |
| mjök stóra stafi |
| 4 | mjök stinna stafi |
| er fáði fimbulþulr |
| ok gørðu ginnregin |
| ok reist Hroptr rögna |
| |
| 143. | Óðinn með ásum |
| en fyr álfum Dáinn |
| ok Dvalinn dvergum fyrir |
| 4 | Ásviðr jötnum fyrir |
| ek reist sjálfr sumar |
| |
| 144. | Veiztu hvé rísta skal? |
| Veiztu hvé ráða skal? |
| Veiztu hvé fá skal? |
| 4 | Veiztu hvé freista skal? |
| Veiztu hvé biðja skal? |
| Veiztu hvé blóta skal? |
| Veiztu hvé senda skal? |
| 8 | Veiztu hvé sóa skal? |
| |
| 145. | Betra er óbeðit |
| en sé ofblótit |
| ey sér til gildis gjöf |
| 4 | betra er ósent |
| en sé ofsóit |
| svá Þundr um reist |
| fyr þjóða rök |
| 8 | þar hann upp um reis |
| er hann aptr of kom |
| |
| 146. | Ljóð ek þau kann |
| er kannat þjóðans kona |
| ok mannskis mögr |
| 4 | hjálp heitir eitt |
| en þat þér hjálpa mun |
| við sökum ok sorgum |
| ok sútum görvöllum |
| |
| 147. | Þat kann ek annat |
| er þurfu ýta synir |
| þeir er vilja læknar lifa |
| |
| 148. | Þat kann ek it þriðja |
| ef mér verðr þörf mikil |
| hapts við mína heiptmögu |
| 4 | eggjar ek deyfi |
| minna andskota |
| bítat þeim vápn né velir |
| |
| 149. | Þat kann ek it fjórða [#] |
| ef mér fyrðar bera |
| bönd at bóglimum |
| 4 | svá ek gel |
| at ek ganga má |
| sprettr mér af fótum fjöturr |
| en af höndum hapt |
| |
| 150. | Þat kann ek it fimmta |
| ef ek sé af fári skotinn |
| flein í fólki vaða |
| 4 | flýgra hann svá stinnt |
| at ek stöðvigak |
| ef ek hann sjónum of sék |
| |
| 151. | Þat kann ek it sétta |
| ef mik særir þegn |
| á rótum rams viðar [#] |
| 4 | ok þann hal |
| er mik heipta kveðr |
| þann eta mein heldr en mik |
| |
| 152. | Þat kann ek it sjaunda |
| ef ek sé hávan loga |
| sal um sessmögum |
| 4 | brennrat svá breitt |
| at ek honum bjargigak |
| þann kann ek galdr at gala |
| |
| 153. | Þat kann ek it átta |
| er öllum er |
| nytsamligt at nema |
| 4 | hvars hatr vex |
| með hildings sonum |
| þat má ek bœta brátt |
| |
| 154. | Þat kann ek it níunda |
| ef mik nauðr um stendr |
| at bjarga fari mínu á floti |
| 4 | vind ek kyrri |
| vági á |
| ok svæfik allan sæ |
| |
| 155. | Þat kann ek it tíunda |
| ef ek sé túnriðir |
| leika lopti á |
| 4 | ek svá vinnk |
| at þeir villir fara |
| sinna heimhama |
| sinna heimhuga |
| |
| 156. | Þat kann ek it ellipta |
| ef ek skal til orrostu |
| leiða langvini |
| 4 | undir randir ek gel |
| en þeir með ríki fara |
| heilir hildar til |
| heilir hildi frá |
| 8 | koma þeir heilir hvaðan |
| |
| 157. | Þat kann ek it tólpta |
| ef ek sé á tré uppi |
| váfa virgilná |
| 4 | svá ek ríst |
| ok í rúnum fák |
| at sá gengr gumi |
| ok mælir við mik |
| |
| 158. | Þat kann ek it þrettánda |
| ef ek skal þegn ungan |
| verpa vatni á |
| 4 | munat hann falla |
| þótt hann í fólk komi |
| hnígra sá halr fyr hjörum |
| |
| 159. | Þat kann ek it fjórtánda |
| ef ek skal fyrða liði |
| telja tíva fyrir |
| 4 | ása ok álfa |
| ek kann allra skil |
| fár kann ósnotr svá |
| |
| 160. | Þat kann ek it fimmtánda |
| er gól Þjóðreyrir |
| dvergr fyr Dellings durum |
| 4 | afl gól hann ásum |
| en álfum frama |
| hyggju Hroptatý |
| |
| 161. | Þat kann ek it sextánda |
| ef ek vil ins svinna mans |
| hafa geð alt ok gaman |
| 4 | hugi ek hverfi |
| hvítarmri konu |
| ok sný ek hennar öllum sefa |
| |
| 162. | Þat kann ek it sjautjánda |
| at mik mun seint firrask |
| it manunga man |
| 4 | ljóða þessa |
| mun þú Loddfáfnir |
| lengi vanr vera |
| þó sé þér góð ef þú getr |
| 8 | nýt ef þú nemr |
| þörf ef þú þiggr |
| |
| 163. | Þat kann ek it átjánda |
| er ek æva kennik |
| mey né manns konu |
| 4 | alt er betra |
| er einn um kann |
| þat fylgir ljóða lokum |
| nema þeiri einni |
| 8 | er mik armi verr |
| eða mín systir sé [#] |
| |
| 164. | Nú era Háva mál |
| kveðin Háva höllu í |
| allþörf ýta sonum |
| 4 | óþörf jötna sonum |
| heill sá er kvað |
| heill sá er kann |
| njóti sá er nam |
| 8 | heilir þeirs hlýddu |
Notes
line 27.6: The sentiment recalls the Latin tag praestat tacere et stultus haberi quam edicere et omne dubium removere, "It's better to be silent and appear stupid than to speak up and remove all doubt". [ Back to text ]
line 39.5: The manuscript has svagi at leið se la/n ef þegi. Jónsson (p. 49) reads svági gløggvan at..., "so-not stingy that...", while also admitting the possibility that the gi was not meant to be attached to svá but was an abbreviation of or scribal error for gjöflan, which would give svá gjöflan at..., "so free that...". Evans prefers to read svá gjöflan. [ Back to text ]
line 54.6: mart vitu. I follow David Evans's emendation from mart vitu, "they know a great many things", which doesn't make sense in the context, to mart vitut, "they don't know a great many things". There is precedent for this in verses 12.1 and 22.6, already emended in Jónsson's edition from an original er (it/he is) to era (it/he is not) to make sense of the verse. [ Back to text ]
line 70.2: The manuscript has ok sel lifðom, nonsensically; Jónsson (p. 75) records the suggested emendation adopted here, en sé ólif?um. [ Back to text ]
line 83.4: en mæki saurgan, literally a "dirty" sword, but perhaps meaning something more like a well-used sword, a sword which has proven its worth by not breaking, which has survived to be stained. (Thanks to Serge Boffa for this suggestion.) [ Back to text ]
line 100.5: "with brands raised high". Literally "with carried timber", but often taken to go with the brennandum ljósum of the previous line, hence torches, here called brands to alliterate with burning. [ Back to text ]
line 102.8: it horska man leitaði hverrar háðungar mér "the clever maid heaped her scorn on me". Literally something more like "the clever maid sought to bring her scorn on me", but "heaped her scorn" is tighter, brings the alliteration closer to the original, and fits the sense of the following line. [ Back to text ]
line 107.1: vel keypts litar. This line is probably corrupt as it stands. See David Evans, p. 121, for commentary. It is tempting to follow Corpus Poeticum Boreale and read litar as something to do with mead, because the rest of the verse does seem to refer to the benefits of the acquisition of the vélkeypts mjaðar, "fraud-bought mead". On the other hand, this might be Othinn congratulating himself for the carefully deceitful behaviour (the "well-purchased appearance"?) which enabled him to steal the mead in the first place. [ Back to text ]
line 107.6: á alda vés iarþar. This is the manuscript reading, and clearly corrupt. See David Evans, pp. 121-2, for discussion and options -- I am following Jonsson's emendation á vé alda jaðars, "to the sacred place of the lord of men (Othinn)", i.e. "to Othinn's sanctuary". [ Back to text ]
line 114.6: It is tempting to compare the hapless victim of the woman skilled in magic going sorrowfully to sleep with Mæðhild in the Old English poem Deor, of whom it was said "sorrowful love deprived her of all sleep" (þæt him seo sorglufu slæp ealle binom). [ Back to text ]
line 118.4: A longer but clearer unpacking of flá-ráðr would be "deceitfully counselling", but "deceit-crafty" is in the right sort of register and packs more of the punch of the original. [ Back to text ]
line 127.6: qveþu þ' ba/lvi at. Evans, p. 127, notes that Bugge in his first edition of the poem expanded þ' as þér in his main text and as þat in his appendix, and the variants have existed side by side ever since. [ Back to text ]
line 129.9: síðr þitt of heilli halir. Jónsson, p. 128, suggests that þitt here would make more sense as þik, and Evans emends to thorn;ik. [ Back to text ]
line 131.6: oc eigi of váran. The manuscript text would translate "wary I bid you be, and not too wary"; "but not too wary" would make more sense, so perhaps ok (and) should be emended to en (but), as it had to be in the corrupt verse 70.2. [ Back to text ]
line 137.11: höll við hýrógi. As it stands, this says "the hall, against domestic strife", but this seems inexplicable. See David Evans, pp. 132-3, for other possible solutions to this cryptic remark. [ Back to text ]
line 149.1: This charm, which prevents fetters from holding a prisoner, is presumably what the Mercians were looking for in the clothing of the Northumbrian Imma, who was captured after the Battle of Trent in 679 but could not be chained (see Bede's Ecclesiastical History, IV.22). Bede explains that in his case, the effect was caused by Imma's brother Tunna, an abbot who thought that Imma was dead and was offering Masses for the repose of his soul. [ Back to text ]
line 151.3: á rotom rás viðar "With the root of a green/sappy tree", but see Evans, pp. 138-9, on the difficulty with rás here, and a note of the several editors who have settled on the emendation rams ("strong") as a solution. [ Back to text ]
line 163.9: er mik armi verr eða mín systir sé. This odd exception, that Othinn will only reveal the last charm to the one who is his wife or sister, might suggest a parallel to Jupiter's relations with Juno, who was et soror et coniunx (Æneid, I.47) [ Back to text ]