S 916

A.D. 1007. King Æthelred to St Albans Abbey; grant of land at Norton, 1 hide (mansa) at Rodanhangra and land at Oxhey, Herts., originally granted to the abbey by King Offa but subsequently lost, and later forfeited to King Æthelred by Leofsige, dux, and purchased for St Albans by Archbishop Ælfric and Abbot Leofric Latin with English bounds.

Archive: St Albans

MSS: 1. Bodleian, Eng. hist. a. 2, no. VII (s. xi1; BA Facs., 16; Bishop 1971, pl. XV, in part; Price 1897)
2. Brussels, Bibliothèque Royale, 7965-6 (3723), 160r-161v (s. xvii)
3. Brussels, Bibliothèque Royale, 7965-6 (3723), 174r-175r (s. xvii)
4. BL Cotton Nero D. i, 150v-151r (s. xiii)
5. BL Cotton Nero D. i, 154v (s. xiii)

Printed: K 1304 ex MSS 4, 5; Luard, Additamenta, pp. 24-7 ex MSS 4, 5; Napier and Stevenson, pp. 24-7 (no. 11) ex MS 1; Pierquin, Recueil, pt 5, no. 44.

Comments: Napier and Stevenson, pp. 133-5, authentic; Price 1897; Andrews 1912; PN Herts., pp. 106, 114, on bounds; Stenton 1955, pp. 78-9; Bishop 1971, p. 15 (no. 17), original, probably written at St Albans; Gelling, ECTV, no. 177, MS 1 original; Keynes 1980, pp. 122-3, 262, original, may have been drawn up at St Albans; Doggett 1984, on bounds; Wormald 1988, no. 71; BA Facs., p. 6; Heslop 1992, p. 308 n. 33, on red initials in MS 1; Dumville 1993, p. 135, on script; Keynes 1993, pp. 265-6, 270, 273, on MSS 2, 3.

Endorsement: + þis is þæra þreora landa boc to Norðtune 7 to Rodan hangron 7 to Oxan gehæge mid Bæcceswyrðe . þe Ælfric arce bisceop 7 his broðor Leofric abbod gebohton . 7 Æþelræd cynincg þa gebocode Gode ælmihtigon into sce Albanes stowe on ece yrfe.

Px Regnante in perpetuum Deo et Domino nostro Iesu Christo. Quamuis ubique per uniuersum mundum merita beatorum martyrum diuinis celebranda sint praeconiis; eorumque suffragia qui pro Christi nomine sanguinem suum fuderunt totis nisibus amplectenda; Anglorum tamen populis intra ambitum Britanniae constitutis specialiter est honoranda beati martyris Albani gloriosa uictoria; qui et ipse pro Christo martyrium subiit; et hanc gentem rosei sanguinis effusione consecrauit. Quapropter ego Æðelred totius Albionis superna largiente gratia basileus . ut in tremendo magni iudicii die sanctorum patrociniis interuenientibus superni regni coheres existere merear; trium possessionem terrarum Deo omnipotenti ad monasterium prefati martyris aeternaliter possidendam concedo; quarum duae simul adiacent; hoc est æt Norðtune . et una mansa æt Rodhangron; tertia uero seorsum sita; usitato uocabulo æt Oxangehæge nominatur; Harum quidem terrarum portionem Offa rex Mercorum quondam regali iure possedit; eamque ad predictum monasterium pro amore tanti martyris qui inibi requiescit . aeterna lege liberatam concessit . Sed eo postmodum defuncto per potentiam quorundam iniquorum uiolenter abstracta est . et tamdiu ab ipso loco iniuste exclusa, donec tandem fieret a Leofsino duce possessa; Qui dum culpa sua exigente patria pulsus exularet; Ælfric mihi fidelis archiepiscopus et Leofric abbas frater eius; eandem portionem dato pretio me concedente emerunt et ut Deo quae Dei erant restituerem; rogatu humillimae deuotionis obtinuerunt. Post obitum uero nominati superius archiepiscopi interpellante fratre ipsius hanc cartam meae donationis et renouationis scribere iussi; in qua praecipio tam mea quam Dei omnipotentis auctoritate; ut nulla altior inferiorue persona cuiuscumque sit dignitatis; hanc portionem sancto martyri subtrahere qualibet occasione praesumat; siue in meis siue successorum meorum temporibus; sed permanente iugiter et preualente restitutionis huiusce priuilegio; omnia contrariorum molimina adnullentur. Sitque predicta terrarum possessio perpetualiter ea libertate donata; qua memoratus rex Merciorum tam coenobium sancti Albani; quam omnes quas illuc intromisit possessiones omni deuotione ditauit; tribus exceptis; rata expeditione; pontis arcisue restauratione; caeterum cuncta ad se pertinentia, campi; pascua; prata; siluae et reliqua; libera permaneant. Si quis igitur hec decreta uiolare praesumpserit; omnipotentis Dei et omnium sanctorum; meaque et omnium Christianorum benedictione careat; et aeterna maledictione damnatus intereat; nisi digne citius emendauerit; quod contra deum et sanctum martyrem eius Albanum deliquit. Hi sunt fines quibus earundem possessio gyratur.

+ Þis synt þa landgemæro to Norðtune; Ærest of readan wylles heafdan to wiligbyrig; fram wiligbyrig andlang stodfald dices; swa andlang stodfald gemæres . þæt hit cynð to stocc gem.re; swa in to þære ea; andlang ea oþ þæt hit cynð eft to readan wylles heafdon.

+ Ðis synt þære hide langemæro æt Rodan hangro; Ærest æt bradan wætere of smeðan hleawe to þære stræt; andlang stræte þæt hit cymð to .y. an lege; of þære lege; þæt hit cymð to frobirig stocce; of þam stocce; to .þingham gete; of þam gete . to eadwine gemære; þanone on gerihte æfter gemære; ut to wiþigho . þanone eft to smeþan hleawe.

Þis synt þa landgemæro to Oxangehæge; 7 to Bæcces wyrðe; Ærest of watforda; into puda wyrðe. of puda wyrðe; in on mapuldorgeat. of þam gate; to east heale to þam þrym gemæron; of þam gemæron . to þan cyrstelmæle; of þam cyrstelmæle; to þære smalan æc; of þære æc . to haran þorne ; of þam þorne . to þære defe; of þære defe; to beorclege; of þære lege ; in to cuðhelming beam; of þam beame; in on þa stigele; of þære stigel; on r..dingwylle . of þære wylle . in on colen...ge.

Anno dominicae incarnationis millesimo septimo ; indictione .v. scripta est huius munificentiae scedula ; his testibus consciis ; quorum hec nomina sunt.

+ Ego Æðelred Anglorum rex . pro amore Dei et sancti martyris Albani . hanc donationem gratulabundo corde renouaui . et renouatam huic stilo commendare precepi.
+ Ego Ælfheah Dorobernensis ecclesiae archiepiscopus . huic donationi regiae signaculum sanctae crucsi imposui.
+ Ego Ælfgifu regina mente deuota consensi.
+ Ego Uulfstan Eboracensis ecclesiae archiepiscopus . huic diffinitioni consentaneus extiti.
+ Ego Æðelstan filius regis cum fratribus meis clitonibus . adplaudens consensi.
+ Ego Aþeluuold Uuintoniensis ecclesie modernus episcopus . assensum prebui.
+ Ego Ordbyrht Australium Saxonum episcopus corroboraui.
+ Ego Adulf episcopus . consignaui.
+ Ego Lyuing episcopus . consolidaui.
+ Ego Goduuine episcopus . consygillaui.
+ Ego Ælfhun episcopus . confirmaui.
+ Ego Ælfgar cum reliquis coepiscopis . conclusi.

+ Ego Ælfweard abbas.
+ Ego Ælfsige abbas.
+ Ego Wulfgar abbas.
+ Ego Ælfsige abbas.
+ Ego Ælfsige abbas.

+ Ego Germanus abbas.
+ Ego Ælfere abbas.
+ Ego Birhtwold abbas.
+ Ego Ælfmær abbas.
+ Ego Eadnoð abbas.
+ Ego Godeman abbas.

+ Ego Ælfric dux.
+ Ego Leofwine dux.
+ Ego Eadric minister.
+ Ego Ælfgar minister.
+ Ego Æþelmær minister.
+ Ego Aþelwold minister.
+ Ego Leofwine minister.
+ Ego Godric minister.
+ Ego Æþelwine minister.

+ Ego Byrhsige minister.
+ Ego Ulfkytel minister.
+ Ego Æþelric minister.
+ Ego Ælfgar minister.
+ Ego Oswig minister.
+ Ego Leofwine minister.
+ Ego Ælfwig minister.
+ Ego Æþelwine minister.
+ Ego Aþelwold minister.