S 842

A.D. 982. King Æthelred to New Minster, Winchester; confirmation of 13 hides (mansae), comprising 7 hides (manentia) on the Isle of Wight at Heantune, Bathingbourne, Meolocdune and Stathe, together with 5 hides (cassata) at Fratton on Portsea Island, 1 at Segenworth in Titchfield and a meadow by the river Meon, Hants. The lands had been forfeited by Lufa, sold for 100 mancuses by King Æthelred to Ealdorman Æthelmær, and bequeathed by Æthelmær to New Minster (cf. S 1498). Latin with bounds in Old English, Middle English and Latin.

Archive: Winchester, New Minster

MSS: Earl of Macclesfield, Shirburn Castle, Liber Abbatiae, 31r-32v (s. xv1)

Printed: Alford 1663, iii. 400-1; Edwards, Liber de Hyda, pp. 271-27, with translation of bounds, pp. 353-5; Miller, New Minster, no. 26.

Comments: Whitelock, Wills, p. xlvii, on identifications; Kökeritz 1940, pp. 26-7, 144-6, 169, on Isle of Wight bounds; Forsberg 1942, p. 153, on bounds; Forsberg 1950, pp. 209-10, on bounds of Bathingbourne; Finberg, ECW, no. 132, authentic, discusses bounds; Keynes 1980, pp. 92-3, 241, authentic; Wormald 1988, no. 44; Keynes 1996, p. 30, confirmation of bequest in S 1498, made when Æthelmær died in 982.

Rubric: Sequitur donatio regis Etheldredi de Heantune in nouum monasterium Wyntonie, quod modo dicitur Hyda, anno regni sui quarto.

Omnicreantis disponente clementia, cuncta suis obtemperant parta principiis, et hominum decus eximium precipuis herumpagi perindiget consiliis, uti cuiusdam perlucent precluentissimi famina doctoris, 'Omnia fac rato cum consilio postque factum non penitebis.' Qua de re quicquid uspiam terrarum prepotentium sancitum decretumue fuerit consilio apicum serie caraxandum firmandumque nouimus signifero calami fore notamine, ne successura sobolum posteritas philargirie pestifero inlecta uestigio frustratum ire temptet conamine stolidissimo, quod proauum probitas statuit nobilissimo sophie instituta magisterio. Quam obrem ego Etheldredus totius Albionis Dei annuente clementia basileos quasdam terrarum particulas, tresdecim uidelicet mansas in locis uariis diriuatas, ad monasterium sancti saluatoris sanctorumque inibi quiescentium animo serenissimo in perpetuam concedo hereditatem, que ob cuiusdam culpe notam a quodam uiro, Lufa uocitamine, perpetrato ad mei iuris potestatem iustissime sunt deputate, et ipsas easdem terrarum particulas postea a me pretio michi placito affabilis michi dux Athelmerus cum centum uidelicet auri mancusis comparauit principum meorum utriusque ordinis testimonio constipatus. Ipse uero eui labentis ultimam claudens diem ante dicta ruricula cum omnibus que ad eadem pertinere poterant ad monasterium predictum sancti saluatoris ubi tumulatus pausat iure perpetuo libentissime concessit que in suis semote locis uti in sequentibus adnotatur locata consistunt. Igitur in insula que dicitur Uecta septem huius sunt terre manentia, quatuor in locis diuisa: duo quippe in loco cui nomen antiqui indidere Etheantune, et bina in loco cui uocabulum est insitum aet Beadingaburnan, duoque in loco qui appellatur aet Meolocdune, unum uero in illo prediolo quod dicitur Aestaðe. Hec infra predictam insulam omnia constant ut prediximus locata. In alia denique insula que dicitur Portesig quinque reperiuntur cassata. In loco qui usuali uocabulo appellatur aet Frodincgtune et unum quod noto onomate uocatur aet Suggincgwyrþe. Et pratum fofoeni quod interiacet flumini quod dicitur Meone et aqueductum quod cursum suum dirigit ad quoddam molendinum quod nominatur Cynnincges Mylen, quod alio latino uidelicet usu nuncupatur Regis Molendinum. Sint autem predicta ruricula libera ab omni mundiali obstaculo cuncteque iugo seruitutis, cum omnibus ad ea pertinentibus, campis, pascuis, pratis, siluis, piscationibus, aquarumque cursibus, excepto expeditione, pontis arcisue instauratione. Sit autem hec libertas firmissima et si euentu contigerit temporum uariante uice aliquo quempiam hominum libelli alicuius scedam ob oblitterationem istarum apicum hecque contra machinando demonstrare, sit omnimodis intercepta omnique abolita ueritatis industria cuiuscumque regis antecessorum meorum tempore fuerit prescripta, quia uti in prescriptis insertum fore perspicitur ad mei iuris aptissimam potestatem meique ducis dominium atque prefati monasterii libertatem deuenere. Si qui denique michi non optanti hanc libertatis cartam cupiditatis liuore depressi uiolari satagerint cum agminibus terre caliginis lapsi uocem audiant examinantis die magni iudicii sibi dicentis, 'Discedite a me maledicti in ignem eternum' ubi cum demonibus ferreis sartaginibus crudeli torqueantur in pena, si non ante mortem digna hoc emendauerint penitentia.

Istis uero terminis predicta ruricula in suis diuise locis circumcincta esse uidentur.

Ðis sind þara twegra hida landgemæra to Heantune. Ærest on þone stænihtan ford east 7lang herpaðes, of þan herpade swa hit gemearcoð is to ðære fulan dic, of þære fulan dic to Wynnangeate, of Wynnangeate 7lang mearce on þa stanynan hlyfan, of þære hlyfan 7lang mearce on þa oðre stænenan hlyfan, of þære hlyfan innan þa widan dic, forð 7lang dic on Beadingaburnan to þære ealden hide ðe to niwan mynstre ær hyrde on Wintanceastre, þanon on gerihtne up 7lang burnan eft on þone stænihtan ford.

Ðis synd þara twegra hida landgemæra æt Beadingaburnan. Ærest on þæne stanihtan ford, of þan forda suð 7lang herpaðes to aðulfes hylle, suð 7lang þære hina mearce to þære widan dic, west 7lang dic on þone mor, norð 7lang mores for mid on Beadingaburnan, 7lang streames eft on þane stanihtan ford.

Ðis sind þara twegra hida landgemæra to Meolcburnantune. Ærest of þan fulan geate east 7lang mearce oð Æsces hege, of Æsces hege suð 7lang mearce oððæt hlidgeat, of þan hlidgeate on byrhtlafes mearce, west 7lang bryhtlafes mearce oð æþerices mearce, of æðerices mearce norð ofer dune oððara hina mearce, 7lang þara hina mearce oþ Ceollingwuda, east of þara hina mearce oððæt fulegeat.

Ðis synð þara anre hida landgemæra æt stæðe. Ærest up of wareðe to þan stane æt þan geate, of þan geate suð 7lang mearce on þara hina mearce to ticcan felda, ðone gyt suð anlang mearce to þan stane þe stænt æt bennan hamme, þanon east 7lang mearce on þone heal, of þan heal suð 7lang mearce to hwatewisc, of hwatewisce west on Ceollingburnan, 7lang streames west to ðære widan dic, norð 7lang dic up on þæt geat, of þan geate swa hit gemearcod is on þone broc, 7lang broces to fugel fleote of þam fleote ut on sæ.

Ðis synd þara fif hida landgemæra Frodingtune. Ærest of þam waroðe up on brade water swa hit gemearcod is, of bradan wætere norð 7lang mearce on mearranbeorg, of mearranbeorge east 7lang mearce on suttingwyrð, of suttingwyðe on dolmere, of dolmere 7lang mearce on wifadel, of wifadaelle 7lang mearce on goldstede, of goldstede 7lange mearce ut on waroðe.

Ðis synd þara anre hida landgamæra to Suggincgwyrðe. Ærest of ceodorbricge west 7lang herpaðes oþþa treowa, of þam treowum on tidices hlæwe, ðanon on þone norðlangan herpað, of þam herpaðe west on þæs mores heafod, þanon norð 7lang mores oððone wysctwalan, ðanon be ðam wysctwalan on þone stan, ðanon east on þæt æwylle æt wuda tune, of þam æwylle east swa hit gemerced is on þone stanihtan weg, þanon east 7lang mearce on noðheardes meede norþewearde, þanon suð 7lang mores on ceoddorbricge, 7 ut læse mid oðrum folce gemæne.

Ðis is seo mæd þe Eadred cyng gean Lufan his man on ece yrfe in to Suggingwyrðe on his witena gewitnesse seo ligð betweox Meone 7 þære mylendic. Ðis he cyð on his witena gewitnesse, þæt is ærest Ælfsige Ælferes sunu, 7 Ælfsige Wulfsiges sunu, 7 Eadric cild to gewitnesse, 7 Æðelweard Wulfðryþe sunu him to gewitnesse, 7 þara hina on Ticcefelda, 7 siððan oþra for manegra.

Acta est autem hec donatio anno dominice incarnationis .dcccclxxxii., indictione .x., anno uero .iiii. prefati regis Ethelredi, sub presentia antistitum ducum et satellitum quorum hic nomina titulata uisuntur.

+ Ego Ethelredus Dei gratia rex hanc donationem firmiter stabiliui
+ Ego Ælfðryð eiusdem regis mater libenter firmaui
+ Ego Dunstanus archiepiscopus Dorouernensis ecclesie crucis taumate consecraui
+ Ego Oswaldus Eboracensis ecclesie archiepiscopus pretitulaui
+ Ego Athelwoldus Wyntoniensis ecclesie presul annotaui
+ Ego Ælfstanus Londoniensis ecclesie presul adquieui
+ Ego Ælfstanus Hrofensis ecclesie presul solidaui
+ Ego Ethelgarus Australium Saxonum presul benedixi
+ Ego Æscwig Dorccensis ecclesie presul subscripsi
+ Ego Ethelsinus Scirburnensis ecclesie presul inpressi
Ego Elfhere dux
+ Ego Ethelwyne dux
+ Ego Byrhtnodus dux
+ Ego Ethelweard dux
+ Ego Edwyne dux
+ Ego Elfric dux
+ Ego Ælfweard minister
+ Ego Elfric minister
+ Ego Athelsige minister
+ Ego Aelfsige minister
+ Ego Wlfsyge minister
+ Ego Alfgar minister.